-పాములపర్తి నిరంజన్ రావు
This poem was read in the ‘Sri Pamulaparthi Sadasiva Rao memorial meeting’ held on 15-09-1996 held by Warangal district journalists union and presided over by Sri Kaloji Narayana Rao )
నేస్తం,
ఈ చిన్న మేడ గది నుండే
అభ్యుదయ బాటలో గేయాలు పాడుతూ,
తత్వ శాస్త్ర పాఠాలు,
జ్ఞాన సిద్ధాంతాలు బోధించావు…
అంధకార ప్రవృత్తిలో నడుస్తున్న చరిత్రకు
చైతన్య కళా సంస్కృతి దీపాన్ని చూపించావు…
అధ్వైతానికీ, మార్క్సుకూ అవినాభావ సంబంధం గుర్తించావు,
బుద్ధ తత్వ సందేశాన్ని అందరికీ పంచావు…
నైమిశారన్యపు విజ్ఞాన సుగంధ వీచికలతో
భారత పునరుజ్జీవన పరిమళాన్ని చిందించావు…
మహాత్ముణ్ణి మరిచి మల్టీ నేషనల్ భ్రమలో పడ్డ
‘విజయునికి’ అంతులేని ‘జయో’పదేషాన్ని గావించావు
* * *
ఈ గదిలోనే
రూపొందాయి పెండ్యాల రాఘవునితో ఎన్నికల ప్రణాలికలు;
కూర్చబడింది గురు రాఘవుని ‘పరిదేవనాని’ కి శిష్య పీఠిక;
వినిపించాయి ‘కన్నీటి కవి’ కాళోజీ గుండెలోంచి ప్రజా ‘గొడవలు’;
పొంగి పొర్లాయి ‘కాకతీయ’లో అద్భుత నవరసాలు;
వ్యాపించింది నలుదిసల ‘విశ్వజ్యోతి’ రచనా విన్యాసం;
జరిగింది పోతన భాగవత సందేశామృత మధనం;
వీణా నాదమైంది శ్రావ్యంగా విద్యారణ్య విద్వద్ గోష్టి
* * *
ఈ గది మెట్ల మీదుగా పైపైకి ప్రాకి
నీ మది తలుపులు తట్టాయి
అనుముల ఆస్తిక వాదం, గోరా నాస్తిక వాదం;
‘షాద్’ కాళోజి ఉర్దూ కవిత్వం, దేవులపల్లి ఆంధ్ర సారస్వతం;
కోవెల చేతనామృతం, వరవరుని సృజనాత్మకం;
తెన్నేటి ఉక్కురాజకీయం, చలసాని చిత్రకళామయం;
కటంగూరు విశ్వ కుటీరం, సంపతుని నైమిశారణ్యం;
అన్నింటికీ స్పందించింది నీ కళాత్మక హృదయం
పంచి ఇచ్చింది అందరికీ నీ ఆలోచనామృతం…
* * *
ఈ చిన్న మేడ గదిలో
ఆకలిని అర కప్పు ‘చాయ్’తో పారద్రోలి,
సిగరెట్టుల సూపు త్రాగుతూ జీర్నించుకున్నావు శాస్త్ర గ్రంధాలెన్నో…
నిరంతర అధ్యయన మధనాన్ని గావించి,
వెలికి తీసావు సంగీత సాహిత్య అమృత కలశం…
బక్క చిక్కిన శరీరపు బొక్కసంలో దాచావు అంతులేని జ్ఞాన సంపద…
పంచి ఇచ్చావు నీ మేధా సంపత్తి ఇక్కడకు అరుదెంచిన అందరికీ…
* * *
మిత్రమా,
విలువలను గాలికొదిలేసి,
వీధుల వెంటా, వేదికల పైనా
కృత్రిమ వేషాల్ని, ఆడంబరంగా అభినయించలేక
సామాన్యుడిగా, సహజ జీవిగా
ఈ గదికే పరిమితమయ్యావు
నీ మది గవాక్షాలు తెరచి
అన్ని ‘ఇజాల’ పక్షులను స్వేచ్ఛగా రానిచ్చావు,
ఏ ‘ఇజానికి’ లొంగని నైజాన్ని ప్రదర్శించావు
సర్వ స్వతంత్ర ‘సదాశివుస్తుడిగా’ నిలిచావు
వేదం, తత్వం;
వినోదం, విజ్ఞానం
సంగీతం, శాస్త్రం
కళలూ, కవిత్వం
ఇదీ, అదీ అనక అన్ని రంగాల
అధ్యయనంలో మునిగి సాగించావు ఆలోచనలు
జీవించావు ఒక క్రొత్త చిత్ర విచిత్ర శైలిలో
***
నా ప్రాణమా,
నీ నిజాయితీ ఊపిరి బలానికి ఆయాసపడింది ‘అస్తమా’;
నీ నిర్భీతి గొంతు గాంభిర్యానికి మూగవోయింది ‘కాన్సెర్’ …
అయినా నీ స్వేచ్ఛా పిపాసికతను అడ్డుకునే యత్నం సాగలేదు ఎంతో కాలం
అందుకే జీవన శృంఖలాల్ని తెంచుకుంటూ
‘రాజహంస’ లా ఎగిరిపోయావు, ‘స్వీయాభిరామాయణాన్ని’ మాకు వదిలి …
నీవు లేకున్నా,
నీవు వినిపించిన విజ్ఞానపు రాగాలను పాడుతూ,
నీవు నింపిన సాహిత్య స్రవంతిలో తేలియాడుతూ,
అభ్యుదయ పథంలో సాగిస్తాను ఈ జీవితాన్ని ఆదర్శవంతంగా…
… మేడ గది
A brief note:
Sri Pamulaparthi Sadasivarao, who was considered as “Walking encyclopaedia”, had spent almost 50 years of his life (he lived for 76 years) in a bungalow room (meda gadi) of his house in a small lane beside fire station at Matwada, Warangal. He used to lie down in a half moon style on the bed with resting his back o pillows and used to read and write in the posture of “half moon”. He was a voracious reader of many books and was a frequent writer. He was a great thinker, philosopher, music lover, writer, speaker and what not!
Give him any topic and he can touch all angles of that topic and can continuously give a discourse, that too an authoratitive one, on it by giving a wide range of references.
Because of his keen interest on Hindusthaani and Carnaatic music he started ‘Kaakatiya kalaasamithi’ in 1950 and with the support of other eminent personalities like organize ‘Thyaagaraaja mahosthwaalu’
every year in Warangal and eminent musicians like Maharajauram Santhaanam, Baalamurali krishna’ came down to Warangal to participate in these utsavs.
He started publishing some literary articles under ‘Kankatiya Samkalanalu’ in 1942, which later on was converted into the famous weekly magazine ‘KAKATIYA PATRIKA” in 1949, which was considered as ‘TELANGANA PUTHRIKA’ during those days. He along with Sri P.V. NARASIMHA RAO ran that weekly news magazine for about a decade, which was very popular and powerful with realistic journalistic values. Both were called ‘JAYA- VIJAYULU’ and their guru (master) was Late Sri GAARLAPAATI RAGHAVA REDDY GARU. His another disciple was the famous ‘Prajakavi’ Sri KAALOJI NAARAAYANA RAO, who was treated as ‘big brother” (PEDDAANNA) by both Jaya-vijayas.
During 1960s & 1970s he wrote a number of articles in ‘VISHWA JYOTHI”, a monthly magazine edited by late Sri Katanguru Narasimha Reddy, a great freedom fighter.
Sri P.V. and Sri Sadasiva rao were best friends and each loved the other in spite of different ideologies. He used to write frequent letters to Sri P.V. giving his opinions and thoughts and suitably advising him. Sri P.V. always sought his opinions on various issues, appreciated and used to adopt the ideas given by him with in his practical political limits. Both used to write letters to each oteher and shared their ideas on literature, philosophy, education and political and social matters.
He was dead against the ‘World bank and multi national” way Sri P.V., as prime minister of India wanted to lead the country. He used to say that this leads to the Prime minister of India reaching a low stage of carrying the brief cases of the World bank authorities. He wanted India to develop like India by retaining its glorious philosophy, culture, traditions, history and not blindly copying others ruining our past glory.
The ‘meda gadi’ is a meeting place of various eminent personalities and various important discussions, discourses and decisions..
Some of his important literary works:
1. CHARITRA –SAMSKRITHI – KALA (1952)
2. TATHWA SASHTRA PATHAALU (1954)
3. Abhudaya geyaalu (1958)
4. Gnaana sidddhantham (1960)
He was the person who initiated, planned and organized “POTHANA PANCHASHATHI UTSHAVAALU” at Warangal during 1982 and later “VIDHYAARANYA VIDWAD GHOSTHI” in 1987.
Most of his life, he experienced poverty, but he never felt ashamed of poverty and lived a simple life confined to the meda gadi reading and writing. People of various walks of life used to meet him in meda gadi for obtaining the information on the topic of their interest. He was like a encyclopedia kept in a glass almirah of a library and interested persons approached to get vast information from this encyclopedia.
He was lean and used to consume a number of teas and was a heavy smoker of ‘chaarminar’ cigarettes. He was suffering from ‘asthma’ for a large period of his late years and was attacked by ‘throat cancer’ in 1995. In spite of his ill health, during the last part of his life he gave some wonderful weekly lectures for about a decade on every Sunday on ‘Bharatha punarujjeevanam’ touching the various topics of Indian and western philosophies at Sampath Rajaram gardens at Warangal, which was named as ‘NIMISHAARANYAM’. He died on 26th August 1996.
